Historiozofia kryzysu

Abraham HESCHEL. „Grecy uczyli się, aby rozumieć, pojmować. Hebrajczycy uczyli się, aby czcić. Człowiek współczesny zaś uczy się, aby używać.” Konsumpcja. Popyt. Rozbudzać apetyty i wszelakie pragnienia, aby je beztrosko zaspokajać.

Adam KRZYŻANOWSKI podjął się, udanie, ryzykownego zadania - dwoma słowami określić nowoczesność. „Wiek XIX był wiekiem pokoju i liberalizmu. XX - wiekiem wojen oraz demokracji. XXI: wiekiem globalnego ryzyka i kryzysu, uniwersalnej oraz powszechnej niepewności.” RYZYKO rodzi frustracje i stresy. NIEPEWNOŚĆ jest źródłem lęku i poczucia zagubienia.

Jesteśmy świadkami potrójnej dekolonizacji. Najpierw miała miejsce dekolonizacja POLITYCZNA: na mapie świata powstało kilkadziesiąt nowych niepodległych państw. Stała się faktem dekolonizacja EKONOMICZNA: wyzwoliły się narody od grabieży i ucisku. Dokonuje się dekolonizacja KULTUROWA: Docenianie wartości własnego dziedzictwa - wiary, kultury, obyczajów.

Dotąd we własnych granicach. Teraz, nie tylko wirtualnie - dzięki internetowi - DOSŁOWNIE: wszystko się przemieszcza i przenika - ludzie, idee. Państwa stają się wielokulturowe, wielonarodowe i wieloreligijne. Synagoga, pagoda, kościół, meczet, świątynia, dom modlitwy - w jednej miejscowości; w tym samym domu: chrześcijanin, buddysta, muzułmanin, bywa i niewierzący. Już tego doświadczają - USA, Wielka Brytania, Francja, Niemcy, Holandia. Przyjdzie to i do nas.

Większość nie umie się w tym odnaleźć. Rodzą się problemy - napięcia, poczucie obcości, ksenofobie, wrogość. Budzą się uśpione demony rasizmu i nacjonalizmu. Niektórzy upatrują w tym szansę na rozwój i ubogacenie człowieczeństwa, a inni - zagrożenie dla własnej tożsamości.

Od tego świata nie ma ucieczki. Nowe wezwania stają przed ludźmi ZANURZONYMI w wielokulturowości. Wymusza to potrzebę tolerancji dla wszelkiej INNOŚCI oraz konieczność uznania PLURALIZMU we wszystkich dziedzinach życia i działalności człowieka. Taka postawa jest gwarancją wolności i równości obywateli. Aby to osiągnąć - państwo budować musi swój ład społeczny na PRAWORZĄDNOŚCI.

Tak widzę przyszłość. Starszym może być trudno pogodzić się z takim światem. Młodzi muszą już dziś te idee krzewić. Na uniwersytecie katolickim w Stanie Indiana prezydent Barack OBAMA mówił do studentów oraz ich rodzin: „Wasza generacja musi znaleźć drogę do pojednania naszego stale kurczącego się świata z jego stale rosnącą różnorodnością - myślenia, kultury i wiary.” Można się z tego cieszyć lub smucić. Fakt pozostaje faktem: w takich czasach przyszło nam żyć.
- Widzisz się w takim świecie...?

Kubek

Nowiny Jeleniogórskie nr 34/09.