To jest archiwalna wersja serwisu nj24.pl Tygodnika Nowiny Jeleniogórskie. Zapraszamy do nowej odsłony: NJ24.PL.

Konserwacja ręcznie malowanych wzorników szklarskich ze zbiorów Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze

Konserwacja ręcznie malowanych wzorników szklarskich ze zbiorów Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze

Projekty szkieł stanowią dla badaczy i muzealników wyjątkowe źródło historyczne. Na ich podstawie można przypisać obiekty ze szkła do konkretnych hut i miejsc ich powstania. Kolekcja wzorników i projektów szklarskich, znajdująca się w zbiorach Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze, liczy obecnie 35 pozycji inwentarzowych. Wszystkie stanowią cenny materiał źródłowy i są przedmiotem wielu badań naukowych. 

Szczególną uwagę zwracają obiekty malowane i rysowane odręcznie, które pomimo złego stanu zachowania, zostały zakupione do zbiorów ze względu na ich unikatową wartość historyczną, artystyczną i edukacyjną. W 2019 r. Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze pozyskało środki na konserwację zbioru pięciu unikatowych wzorników szklarskich z hut karkonoskich pochodzących z XIX i pocz. XX w. w ramach dofinansowania Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z programu - wspieranie działań muzealnych. W skład wytypowanych do konserwacji obiektów wchodziły trzy wzorniki z dekoracją malarską z huty Fritza Heckerta w Piechowicach, oraz dwa wzorniki fasonów i dekoracji z huty hrabiego Schaffgotscha, Josephine w Szklarskiej Porębie. Wzorniki z Huty Fritza Heckerta przedstawiają wielobarwne dekoracje malarskie wykonane na papierze przy pomocy akwareli, gwaszu, złota i tuszu. Forma zdobień odnosi się do zapożyczonych wzorów renesansowych, barokowych oraz antycznych, które naśladowali projektanci pracujący dla Fritza Heckerta. Wszystkie występują w postaci albumowej, gdzie konserwacji podlegały oprócz poszczególnych wzorów, także ich oprawy. Dwa wzorniki z huty hrabiego Schaffgotscha, Josephine pochodzą z pocz. XX w. Autorem pierwszego, który składa się z 8 luźnych kart z rysunkami kielichów, wazonów i karafek wraz z wzorami malarskich dekoracji, schematami ich nanoszenia i kolorystyką, jest wybitny projektant szkła Haertel Siegfried. Poszczególne karty z motywami roślinnymi, stylizowanymi rocaile, winoroślami, festonami, girlandami i kratkami regencyjnymi, opatrzone są także numerami wzorów i form oraz drobnymi notatkami ołówkiem. Odmienny charakter ma drugi wzornik składający się 91 luźnych kart z projektami Aleksandra Pfohla, wieloletniego kierownika pracowni rysunku w hucie Josphine. Większość wzorów wykonana jest ołówkiem, natomiast akcenty kolorystyczne zaznaczono barwnymi kredkami lub akwarelą. Są to przede wszystkim rysunki sylwetowe kieliszków i karafek ze szkła kryształowego oraz wazonów o geometrycznych i regularnych dekoracjach w obrębie szlifów. Wskazane do konserwacji wzorniki mają zróżnicowany stan zachowania. Wśród nich są obiekty bardzo uszkodzone z powodu niewłaściwego sposobu przechowywania lub użytkowania (z niektórych wzorników korzystano w procesie produkcji). Uszkodzenia spowodowane zamoczeniem lub zawilgoceniem obiektów objawiały się na powierzchni papieru wielobarwnym nalotem grzybowym i plamami bakteryjnymi oraz zaciekami. Równie istotnym powodem zniszczeń była produkcja części obiektów na papierach kwaśnych.
Po wykonanej konserwacji wzorniki odzyskały dawny blask, a zabytkowa substancja papieru została zabezpieczona przed postępującym procesem destrukcji chemicznej i fizycznej.
Efekt prac konserwatorskich zaprezentowano na czasowej ekspozycji przy wystawie stałej szkła artystycznego w dniach 6 - 15 grudnia 2019 r. Wybrane wzorniki z Huty Fritza Heckerta będzie można ponownie podziwiać na wystawie czasowej poświęconej wyrobom huty, organizowanej wspólnie z Muzeum Śląskim w Görlitz w październiku 2020 r. w Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze. 

KWZMK

Konserwacja wzorników szklarskich (2).jpg
Konserwacja wzorników szklarskich (3).jpg
Konserwacja wzorników szklarskich (4).jpg
Konserwacja wzorników szklarskich (5).jpg
Konserwacja wzorników szklarskich (6).jpg
Konserwacja wzorników szklarskich (1).jpg
Konserwacja wzorników szklarskich (7).jpg