Pierwszy z nich to wspólny apel podpisany przez marszałka Przybylskiego oraz premiera Wolnego Kraju Saksonia Michaela Kretschmera. Ten apel to wyraz solidarności jaka łączy Dolny Śląsk i Saksonię.
– Wielokrotnie podkreślałem że obszar pogranicza należy traktować spójnie i całościowo. Szczególnie obszary dla których odejście od węgla będzie tak dużym wyzwaniem. Obszary Saksonii są już objęte funduszem, jeśli nie chcemy powtórzyć błędów jakie zostały popełnione w czasie transformacji obszaru Wałbrzyskiego, musimy już teraz rozpocząć działania niwelujące skutki dekarbonizacji. Cieszę się, że pan premier Kretschmer podziela to zdanie – mówi marszałek Cezary Przybylski z Bezpartyjnych Samorządowców.
Drugi dokument to uchwała Sejmiku Województwa Dolnośląskiego z dnia 29 kwietnia 2021 roku w sprawie przyjęcia stanowiska dotyczącego poparcia na rzecz włączenia Zagłębia Turoszowskiego do obszaru wsparcia Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. W uchwale radni Sejmiku wyrażają stanowcze poparcie dla działań władz regionalnych i krajowych, mających na celu włączenie powiatu zgorzeleckiego, na terenie którego zlokalizowane jest Zagłębie Turoszowskie, do obszarów wsparcia Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.
– To ważna uchwała, która wyraża zdanie Sejmiku Województwa Dolnośląskiego i troskę o powodzenie i łagodne przejście do fazy post-wydobywczej dla Turoszowa. Jako sejmik wielokrotnie mówiliśmy o potrzebie sprawiedliwej transformacji energetycznej, która jest procesem bardzo kosztownym. Nie może ona odbyć się bez znaczących nakładów finansowych. Solidarność europejska w zakresie odchodzenia od węgla musi uwzględniać odpowiednie finansowanie procesów z tym związanych – podkreśla Andrzej Jaroch, przewodniczący sejmiku.
Oba dokumenty w imieniu komisarz ds. Spójności i Reform KE Elisy Fereiry oraz wiceprzewodniczącego wykonawczego KE ds. Europejskiego Zielonego Ładu Fransa Timmermansa przyjął dyrektor Przedstawicielstwa Regionalnego Komisji Europejskiej z siedzibą we Wrocławiu Jacek Wasik.
– Wobec postępujących zmian klimatu i degradacji środowiska Europa przechodzi obecnie proces odchodzenia od wydobycia węgla na rzecz produkcji energii ze źródeł odnawialnych, stawiając sobie ambitne cele: ograniczenie emisji o 55% do 2030 i neutralność klimatyczną do 2050 r. Musimy pamiętać, że czystość powietrza i ochrona środowiska to aspekty życia ważne dla milionów mieszkańców UE. Komisja Europejska pilnie obserwuje i wsłuchuje się w głos państw członkowskich w zakresie możliwości i potrzeb z tym związanych. Fundusz Sprawiedliwej Transformacji to jeden z instrumentów finansowych, który ma wspierać obszary najbardziej dotknięte skutkami transformacji energetycznej. Mogę zapewnić, że Komisja Europejska z uwagą pochyli się nad przekazanymi dzisiaj pismami, a ja niezwłocznie przekażę apel i uchwałę do rąk adresatów – zapowiedział dyrektor Jacek Wasik.
Fundusz Sprawiedliwej Transformacji (FST) to nowe narzędzie Unii Europejskiej wspierające te regiony, które poniosą negatywne skutki społeczne i ekonomiczne procesu transformacji dla osiągnięcia neutralności klimatycznej. Budżet FST to 17,5 mld euro (w tym 3,5 mld euro dla Polski), w ramach którego dofinansowanie będą mogły znaleźć projekty, których zakres wpisuje się m.in. w obszary wsparcia MŚP, wdrażanie technologii i infrastruktur zapewniających przystępną cenowo czystą energię, w redukcję emisji gazów cieplarnianych, wzmacnianie gospodarki o obiegu zamkniętym, efektywność energetyczną czy inwestycje w regenerację, dekontaminację i renaturalizację terenów zdegradowanych.
Jako jeden z polskich obszarów objętych wsparciem FST wskazany został subregion wałbrzyski. Już w 2019 roku, po przystąpieniu Województwa Dolnośląskiego do inicjatywy Coal Regions in Transition i powołaniu przez Zarząd Województwa dolnośląskiej Grupy Roboczej ds. Regionów Węglowych w Transformacji, zostali do niej zaproszeni przedstawiciele samorządów, przedsiębiorstw oraz organizacji pozarządowych z powiatu zgorzeleckiego. Są oni również członkami Grupy Roboczej ds. FST powołanej w 2020 roku i biorą udział w pracach nad tworzeniem Terytorialnych Planów Sprawiedliwej Transformacji (TPST), które będą podstawą przyznania i wdrażania środków funduszu.
