Niestety, to nie Lubań, Jelenia Góra i Lwówek są wyjątkami na regionalnej mapie, ale Bolesławiec. We wszystkich miastach powiatowych regionu wydatki komunalne są bardzo wysokie.
***
Wydatki komunalne w 339 powiatowych miastach Polski przeanalizowała spółka „Curulis” Doradztwo Samorządowe, na podstawie stawek opłat i cen obowiązujących w miastach 30 czerwca tego roku. Taki raport, obejmujący tak wiele jednostek samorządowych, przygotowano po raz trzeci.
Podstawą rankingu jest przyjęty model rodziny składający się z dwóch osób dorosłych i dwójki dzieci. Sprawdzono ile w poszczególnych miastach taka rodzina wydaje w ciągu roku na dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków, odbiór odpadów, komunikację publiczną, parkowanie w miejskich strefach płatnych, a także na podatki od nieruchomości.
Ocena, że z roku na rok wydatki na usługi komunalne drastycznie rosną można chyba uznać za truizm, bo każdy odczuwa to w swoich kieszeniach. W do 15 sierpnia 2019 r. (rok do roku) wzrosły o 9 proc. ponad inflację; wzrost w ciągu ostatniego roku jest jeszcze wyższy, bo 14 proc. To przede wszystkim „zasługa” opłat za odbiór śmieci, które – w skali kraju wzrosły o 42 proc. Opracowanie spółki „Curulis” pokazuje jednak nie tylko ten wzrost, ale przede wszystkim gigantyczne dysproporcje między miastami, nawet funkcjonalnie podobnymi.
A różnice między najdroższymi i najtańszymi pod względem wydatków komunalnych mieszkańców miastami powiatowymi w Polsce są ogromne. Średnio te wydatki to 3400 zł rocznie, czyli 285 zł miesięcznie. Tyle, że w najdroższym Choszcznie rodzina musi wydać na te cele rocznie prawie 5000 zł, a w najtańszym Zambrowie tylko 1600. Różnica między tymi miastami to 3400 zł. Inaczej mówiąc dzięki niższym opłatom komunalnym zambrowianie mają miesięcznie prawie 300 zł więcej w kieszeni niż mieszkańcy Choszczna.
O skali kosztów decydują przede wszystkim woda i ścieki, które stanowią aż 43,2 proc. wszystkich wydatków komunalnych. Wywóz odpadów komunalnych stanowi 26,9 proc.(największy wzrost), a Komunikacja publiczna stanowi 26,6 proc. wydatków (spadek); niespełna 2 proc., to koszty parkowania i podatku od nieruchomości.
Charakterystyczne, że znacznie taniej jest na wschodzie kraju niż na zachodzie. Twórcy rankingu tłumaczą, że to skutek większego zaawansowania inwestycyjnego w infrastrukturę komunalną na zachodzie Polski (a za inwestycje ostatecznie i tak płacą odbiorcy usług) oraz wyższych dochodów mieszkańców tej części, co daje większą swobodę samorządom w ustalaniu taryf.
***
Ceny usług komunalnych wzrosły we wszystkich miastach regionu, tyle że w Bolesławcu nieznacznie (niespełna 10 zł miesięcznie), a w pozostałych miastach powiatowych horrendalnie – od prawie 50 zł miesięcznie w Zgorzelcu do blisko 130 zł (!) miesięcznie w Lwówku. Dzięki temu niewielkiemu wzrostowi Bolesławiec poprawił swój wynik o trzy pozycje i został sklasyfikowany jako 8. najtańsze pod względem wydatków komunalnych miasto w Polsce.
Wszystkie pozostałe miasta znacząco spadły. Najmocniej Lwówek i Lubań. Oba miasta przed rokiem należały do tańszych, ale wzrosty opłat rzędu 1,5 tys. zł miesięcznie sprawiły, że należą teraz do najdroższych w kraju.
Wysokie koszty usług i opłat komunalnych w Jeleniej Górze (i w pozostałych, poza Bolesławcem, miastach powiatowych regionu), to skutek wysokich cen w każdej z ocenianych dziedzin.
Jelenia Góra należy do kategorii miast o najwyższych kosztach pod względem wydatków komunalnych. To ośrodki liczące od ok. 100 do ok. 200 tys. mieszkańców. Co nie usprawiedliwia, że także wśród nich jest jednym z najdroższych.
Bolesławiec i pozostałe miasta powiatowe regionu, należą z kolei do grupy miast do 50 tys. mieszkańców, gdzie takie wydatki są najniższe. Tyle, że u nas najwyraźniej ten walor sprawdza się tylko w Bolesławcu. Wiadomo dlaczego: wprowadzono tam darmową komunikację miejską, zrezygnowano z podatku od nieruchomości za lokale mieszkalne, ceny pozostałych usług są przyzwoite. I mimo tego miasto rozwija się dynamicznie, przy wcale nie najwyższych dochodach własnych.
Oczywiście ranking nie w pełni oddaje warunki życia w zróżnicowanych ośrodkach miejskich. To oczywiste, że w Kamiennej Górze, czy Lubaniu koszty np. parkowania są niższe niż w Jeleniej Górze, bo do sklepu, szkół, urzędów, czy pracy można pójść i nie trzeba wydawać na parking. To samo dotyczy komunikacji miejskiej, bo w mniejszych miastach powiatowych po prostu jej nie ma. Takie koszty zawsze bardziej obciążają mieszkańców większych miast. Dlaczego jednak Jelenia Góra jest wyraźnie droższa od Legnicy, Piotrkowa, czy Piły (choć tańsza od Wałbrzycha), a Lubań prawie dwa razy droższy od Śremu, Oleśnicy, czy Wielunia powinni swoim mieszkańcom odpowiedzieć gospodarze tych miast.
***
To oczywiste, że o wysokości opłat za wzięte pod lupę usługi komunalne decyduje wiele specyficznych cech. W przypadku opłat za śmieci konkurencja wśród firm odbierających odpady, czy odległość do składowiska; ceny wody i ścieków determinuje rozległość obu sieci, koszty jej położenia itp. Nie można jednak uznać za normalne, że te różnice są w skali kraju tak ogromne. Roczny koszt odbioru odpadów od rodziny w najtańszych Słubicach jest siedem razy niższy niż w najdroższym Wałczu (288 zł do 1680 zł). Rodzina w Zamościu płaci cztery razy mniej za wodę i ścieki niż rodzina w Mysłowicach (884 zł do 1560 zł). Takich różnic nie da się wyjaśnić ani usprawiedliwić specyfiką.
W zestawieniu: wydatki na usługi komunalne w miastach powiatowych regionu Jeleniogórskiego; najdroższe i najtańsze pod tym względem miasta w Polsce; największe miasta Dolnego Śląska; liczba porządkowa odpowiada klasyfikacji w skali Polski. W nawiasie wzrost opłat za usługi komunalne w ostatnim roku; zmiana miejsca w odniesieniu do rankingu ubiegłorocznego (plus, to tendencja niekorzystna).
1. Zambrów – 1610,72 zł na rodzinę rocznie (+41 zł, -3 m.)
8. Bolesławiec – 2058,10 zł (+83 zł, -3 m.)
155. Wrocław – 3326,44 zł (+67 zł, +83 m.)
221. Zgorzelec – 3703,70 zł (+829 zł, +46 m.)
263. Kamienna Góra – 3925,30 zł (+951 zł, +23 m.)
234. Legnica – 3769,02 zł (+786 zł, +34 m.)
314. Lwówek Śląski – 4367,98 zł (+1533 zł, +165 m.)
321. Jelenia Góra – 4448,98 zł (+669 zł, +9 m.)
323. Lubań – 4470,82 zł (+1472 zł, +151 m.)
331. Wałbrzych – 4650,14 zł (+745 zł, +10 m.)
339. Choszczno – 4926,04 zł (+22 m.)
Ranking pod adresem:
https://www.curulis.pl/raport/wydatki-mieszkancow-na-uslugi-komunalne-2020
