Jeden z najbardziej przejmujących zabytków sztuki cmentarnej – mauzoleum mauzoleum Karla Roberta Lachmanna-Falkenau w Jałowcu (gmina Lubań) – będzie lepiej chroniony, po uprawomocnieniu decyzji Wojewódzkiego Dolnoslaskiego Konserwatora Zabytków o wpisaniu obiektu do rejestru zabytków. Dla niszczejącego przez lata mauzoleum ostatni czas jest zdecydowanie pomyślniejszy, bo zadbała o niego nowa właścicielka zespołu pałacowego.
Mauzoleum Karla Roberta Lachmanna-Falkenau upamiętnia jedynego syna jednej z najbogatszych rodzin okolic Gryfowa i Lubania. Właściciele m.in. Olszyny i Chróściny na swoją siedzibę wybrali Jałowiec, gdzie w początkach XIX wieku wybudowali neoklasycystyczny pałac z zabudową gospodarczą oraz parkiem. Na przeciwko pałacu, w parku, znajduje się kaplica grobowa otoczona kamiennym murem. To właśnie mauzoleum w stylu gotyckim, postawione dla Karla Roberta Lachmana, który w wieku 23-lat zginął w bitwie pod Mars-la-Tour 16 sierpnia 1870 roku podczas wojny prusko-francuskiej. Był on ostatnim męskim potomkiem rodu Lachmanów. Grobowiec był obrazem smutku jaki przeniknął serca jego rodziców. Później kaplica stała się rodzinnym grobowcem. Wewnątrz znajduje się sarkofag z postacią młodego żołnierza w mundurze i anioła, który jest dziełem Rudolfa Siemeringa z Berlina.
Przez całe lata mauzoleum popadało w ruinę Na początku lat dziewięćdziesiątych XX w. wewnątrz można było znaleźć pootwierane, zdewastowane trumn. Zniszczone zostały rzeźby. Obiekt został podpalony. Sytuacja zmieniła się po kupieniu zespołu pałacowego przez nową właścicielkę, która na rozległym terenie chce prowadzić hodowlę koni. Właścicielka chce w pierwszej kolejności naprawić dach mauzoleum, potem ma nastąpić oczyszczenie murów i rzeźb, a w dalszej perspektywie także renowacja rzeźb.
Być może łatwiej będzie zdobyć środki na te działania )a kosztorys – z uwagi na wymogi konserwatorskie, to dziesiątki tys. złotych) po wpisaniu mauzoleum do rejestru.
O wpisaniu mauzoleum do rejestru informuje DWKZ.
– Dolnośląski Wojewódzki Konserwator Zabytków dnia 27.02.2023 roku wszczął postępowanie administracyjne w sprawie wpisania do rejestru zabytków mauzoleum Karla Roberta Lachmanna-Falkenau położonego na terenie zespołu pałacowo-parkowego w Jałowcu, gm. Lubań. Decyzja stała się prawomocna.
Obiekt został wzniesiony na terenie dawnego zespołu pałacowo-parkowego w Jałowcu, który to od początku XIX stulecia należał do rodziny von Lachmann. Karl Robert von Lachmann, syn pierwszego właściciela majątku, zginął w 1870 roku podczas wojny francusko-pruskiej, w bitwie pod Mars La Tour. Rodzina ufundowała mauzoleum rodowe, w którym złożono ciało młodego wojskowego.
Budowę mauzoleum oraz zagospodarowanie otoczenia zrealizował architekt Johann Karl Bogislav Lüdecke, architekt działający na trenie Wrocławia oraz Śląska, który zasłynął z licznych realizacji świeckich (m. in. Dworzec Kolejowy w Świebodzicach, Nowa Giełda we Wrocławiu), sakralnych i sepulkralnych (m. in. kościół pw. Matki Bożej Różańcowej w Modłej, mauzoleum Wollerów w Leśnej).
Mauzoleum zostało zakomponowane z dużą dbałością o detal oraz zgodnie z bogatym programem ideowym, opartym na wątkach chrześcijańskich i eschatologicznych, a umiejscowienie wśród zieleni parkowej, na osi z aleją lipową, z jaśniejącym na jej końcu rozległym krajobrazem pól, dodaje malowniczości i tworzy dodatkowe wrażenia wizualne.
Neogotycki sarkofag Roberta von Lachmanna został wpisany do rejestru zabytków ruchomych w dniu 22 lipca 2013 r.
Fot. FB DWKZ
