To nie warszawskie Powązki, najbardziej znana nekropolia a w Polsce, są najstarszym cmentarzem. Takim zabytkiem może pochwalić się inne miasto.
Stare cmentarze mają swój niepowtarzalny urok. Zwykle sądzimy, że najstarszym takim miejscem w Polsce są warszawskie Powązki. Tak jednak nie jest. Tytuł najbardziej zabytkowego i wiekowego należy do Płocka. Ale po kolei…
Cmentarz Rakowicki w Krakowie
Największy cmentarz w mieście zajmuje 42 hektary. Powstał w latach 1800-1803. To miejsce pochówku najsławniejszych krakowian. Spoczywają tu także uczestnicy powstań: listopadowego, styczniowego, krakowskiego, a także uczestnicy wojen światowych i żołnierze Legionów Polskich.
Uwagę przykuwają nagrobki, które często są dziełem znakomitych artystów i architektów. Chodząc po tej nekropolii, można natknąć się na groby np. malarza Jana Matejki, reżysera Piotra Bikonta, polityka Ignacego Daszyńskiego czy prezydenta Krakowa Jana Kantego Federowicza.
Warszawskie Powązki
Powstały w 1790 roku. Na ziemi podarowanej przez rodzinę Szymanowskich. Znajdująca się w dzielnicy Wola nekropolia miała początkowo tylko 2 hektary powierzchni. Obecnie zajmuje aż 43 ha.
Pochowanych jest tu około miliona osób. To m.in. żołnierze powstań narodowych – począwszy od insurekcji kościuszkowskiej, kończąc na powstaniu warszawskim.
Przechadzając się po Powązkach, niemal co krok można zobaczyć wyryte w kamieniu znane nazwiska artystów, wojskowych, lekarzy czy duchownych. Część z nich spoczęła w założonej w 1925 Alei Zasłużonych.
Cmentarz w Lublinie
Najstarsza nekropolia we wschodniej Polsce znajduje się przy ul. Lipowej, w centrum Lublina. Jest to właściwie kompleks, w skład którego wchodzą cmentarze: rzymskokatolicki, ewangelicko-augsburski, prawosławny oraz wojskowy.
Dokładna data jego założenia nie jest znana, ale przyjmuje się rok 1794. Różni się od innych w kraju tym, że ma wielowyznaniowy charakter. Pochowani są tu np. ks. Piotr Ściegienny, żołnierze wielu armii, poczynając od austro-węgierskiej. W części ewangelickiej spoczywają członkowie zasłużonej dla miasta rodziny Vetterów.
Cmentarz w Ostrowie Wielkopolskim
Został złożony w 1782 r. poza obrębem miasta. Najstarszy z zachowanych nagrobków pochodzi z 1842 r. Kilka razy w przeszłości próbowano go zlikwidować.
Ostatnie takie działania miały miejsce w 1962 roku. Nigdy jednak to się nie udało, a nekropolia – oprócz walorów historycznych – ma także artystyczne. Można tu odszukać nagrobki klasyczne, neoromantyczne, secesyjne a nawet kubiczne.
Stary cmentarz w Płocku
Nazywany płockimi Powązkami najstarszy cmentarz w Polsce. Powstał w 1780 roku poza granicami miasta. Funkcjonował przez około 200 lat, aż do zakończenia II wojny światowej. Pochowano tu najważniejszych mieszkańców Płocka: kupców, urzędników, sędziów, nauczycieli i lekarzy.
Na początku XIX w. na cmentarzu powstała drewniana kaplica, którą ufundował Jan Antoni Zdziennicki, kanonik katedry płockiej. Obecnie jej już nie ma. Uwagę przykuwa za to zbiorowa mogiła bohaterów Powstania Styczniowego z 1863 roku.
