1 lipca 2025 r. po długiej walce z chorobą zmarł Stanisław Firszt – historyk, archeolog, muzealnik, pisarz, społecznik, wieloletni Dyrektor Muzeum Karkonoskiego oraz Muzeum Przyrodniczego w Jeleniej Górze, Człowiek wielce zasłużony dla miasta i regionu. Miał 70 lat.
W dniu dzisiejszym dotarła do nas bardzo smutna wiadomość. Po długotrwałej walce z chorobą zmarł Stanisław Firszt – wieloletni dyrektor Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze, muzealnik, archeolog, menadżer kultury, społecznik. Dzięki pełnemu pasji zaangażowaniu w życie kulturalne i owocnej współpracy z licznymi instytucjami, cieszył się wielkim uznaniem i szacunkiem środowisk kultury nie tylko na Dolnym Śląsku, ale także w różnych regionach Polski i poza jej granicami.
Stanisław Firszt pełnił funkcję Dyrektora Muzeum Karkonoskiego przez 21 lat (1987 – 2008), następnie objął pod swoje skrzydła Muzeum Przyrodnicze w Jeleniej Górze, jednak nadal pozostawał związany z naszym Muzeum poprzez przyjaźnie i zaangażowanie w organizację wydarzeń o charakterze historycznym. Swoimi działaniami wspierał wiele inicjatyw społecznych i stowarzyszeń, m.in. Towarzystwo Przyjaciół Jeleniej Góry, Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich, Polsko-Czeskie Towarzystwo Naukowe, Towarzystwo Miłośników Starożytności, Stowarzyszenie Historyków Sztuki, Karkonoskie Towarzystwo Naukowe, Towarzystwo Przyjaciół Nauk w Legnicy. Chętnie dzielił się swoim bogatym doświadczeniem i wiedzą, wydawał liczne publikacje związane z historią regionu, publikował w wydawnictwach naukowych i popularnonaukowych. Bibliografia Stanisława Firszta liczy ponad 400 pozycji.
25 września 2020 roku w Muzeum Karkonoskim w Jeleniej Górze odbył się benefis Stanisława Firszta, który świętował 40 lat pracy zawodowej. W trakcie tego wydarzenia Jubilat wspominał trudne początki pracy w Muzeum Karkonoskim, do którego przyjechał w 1987 roku z Legnicy:
„(…) jak porozmawiałem z pracownikami, to przekonałem się, że oni też chcą coś zmienić. Postanowiłem, że zostanę i im pomogę i jakoś to wszystko poszło”.
I takim Cię zapamiętamy – Dyrektorze, Kolego, Przyjacielu – jako człowieka otwartego, zawsze służącego radą, pomocą, wiedzą – napisali dziś pracownicy Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze.
Jelenia Góra jest miejscem, w którym historia ma znaczenie jak mało gdzie — także dla współczesności i przyszłości… To słowa Stanisława Firszta z jednego z wywiadów.
Dziewięć wieków przebogatej przeszłości to nie tylko architektura zamków, pałaców, kościołów i parków. Tu nawet skałki bywały ambonami dla ludzi, którzy z różnych względów nie mogli mieć własnych świątyń…
Z ogromnym żalem przyjąłem wiadomość o śmierci Stanisława Firszta — byłego dyrektora Muzeum Karkonoskiego, a później Muzeum Przyrodniczego. Odszedł Człowiek, który — niezależnie od miejsca i funkcji — nie ustawał w popularyzowaniu wiedzy o Jeleniej Górze. Choć trafił tu już jako dojrzały mężczyzna w 1987 roku, szybko stał się jednym z jej największych ambasadorów.
Z zawodu archeolog, właśnie w Jeleniej Górze odnalazł przestrzeń do realizacji swoich pasji. Wiedział, że nauka jest tym cenniejsza, im bardziej jest zrozumiała i dostępna dla przeciętnego człowieka. Dlatego z jednej strony zaangażował się w działalność Towarzystwa Przyjaciół Nauk, a później — Karkonoskiego Towarzystwa Naukowego. Naturalną koleją rzeczy była również jego aktywna obecność w Towarzystwie Przyjaciół Jeleniej Góry. (…) Publikował dziesiątki poczytnych tekstów o historii miasta Dla innego kręgu odbiorców stworzył i przez wiele lat prowadził wydawnictwo Skarby Ducha Gór (1997–2008). Niemal każdy Rocznik Jeleniogórski zawierał teksty jego autorstwa. Reakcje czytelników dowodzą, że jego publikacje były szeroko odbierane i komentowane — dla wielu osób stały się one pierwszym źródłem wiedzy o niezwykłym miejscu, w którym przyszło im żyć.
Żartował, że jest człowiekiem urodzonym dla historii — skoro przyszedł na świat w roku powstania Układu Warszawskiego, a pracę zawodową rozpoczął w rocznicę bitwy pod Grunwaldem, to mógł być tylko historykiem.
Rozumiał miasto po swojemu — trudno było przekonać go do zmiany zdania, bo w ocenie faktów bywał przekorny i uparty. Wielu autorów prac na temat historii Jeleniej Góry zawdzięcza mu jednak życzliwą, krytyczną konsultację, a nierzadko także istotną pomoc.
U schyłku życia opublikował dwie książki: Ciekawostki Jeleniej Góry i okolic oraz — zaledwie miesiąc temu — Ciekawostki z Cieplic Śląskich i okolic. Spieszył się z jej wydaniem, jakby przeczuwał, że może nie zdążyć jej zobaczyć…
Rodzinie, Przyjaciołom i Znajomym Stanisława Firszta składam wyrazy głębokiego współczucia – informuje na swojej stronie internetowej Jerzy Łużniak – Prezydent Jeleniej Góry
Fot. Fb/ Muzeum Karkonoskie w Jeleniej Górze
