Co po „Florze”? Miasto rozstrzygnęło konkurs na koncepcję architektoniczną zagospodarowania terenu dawnego targowiska

Ostatecznie dziesięć prac wpłynęło na ogłoszony przez Jelenią Górę konkurs architektoniczny na koncepcję zagospodarowania byłego targowiska Flora w Jeleniej Górze. Wygrał projekt „Zielony kwartał” Alicji Maculewicz z Poznania. Autorka zostanie zaproszona do negocjacji w sprawie opracowania projektu.

Trzy lata po likwidacji targowiska „Flora” mieszkańcy dowiadują się, jak ten teren zostanie zagospodarowany. Miasto w architektonicznym konkursie szukało najlepszego rozwiązania. Samorząd, ogłaszając go, dość precyzyjnie wskazał założenia.

– Celem konkursu jest uzyskanie koncepcji architektonicznej, najlepszej pod względem programowo-przestrzennym, społecznym, środowiskowym i ekonomicznym, optymalnie wykorzystującej potencjał i uwarunkowania obszaru opracowania oraz spełniającej zarówno oczekiwania lokalnej społeczności, jak i wpisującej się we współczesne trendy projektowania przestrzeni miejskiej. Teren dawnego targowiska ma stać się nowym miejscem spotkań mieszkańców oraz sprzyjać rozwojowi funkcji centrotwórczych w tym obszarze. Projektanci powinni wziąć pod uwagę oczekiwania zgłoszone przez mieszkańców miasta – informował na początku lutego magistrat.

Zainteresowanie było bardzo duże. Na ogłoszenie odpowiedziało aż 49 potencjalnych autorów. Nie wszystkie zgłoszenia – z przyczyn formalnych – zostały uwzględnione, więc zaproszenia do udziału otrzymało 33 oferentów. Ostatecznie, w wyznaczonym terminie, wpłynęło dziesięć prac. Sąd konkursowy (Aleksandra Wasilkowska – przewodnicząca, architektka, ekspertka w zakresie tematyki miejskiego handlu; Sylwia Bajor – naczelniczka Wydziału Architektury, Urbanistyki i Budownictwa UM; Łukasz Pancewicz – urbanista, adiunkt na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej; Urszula Forczek-Brataniec – architektka krajobrazu, profesor Politechniki Krakowskiej; Piotr Górka – architekt, doradca miast Związku Miast Polskich; Renata Kwiatek – dyrektor Departamentu Rozwoju Urzędu Miasta Jelenia Góra; Julian Wajenerowski – Wydział Architektury, Urbanistyki i Budownictwa UM) wybrał trzy zwycięskie projekty.

Wygrała Alicja Maculewicz za projekt „Zielony Kwartał”. II miejsce przyznano zespołowi Agaty Twardoch z Pilchowic i Michała Mirosławskiego z Kielc, a trzecie Stanisławowi Ignaciukowi, Krzysztofowi Kamieniobrodzkiemu i Michałowi Kempińskiemu z Warszawy za projekt „Park Flora”. Laureatów nagrodzono: I nagrodą w wysokości 35 tys. zł oraz zaproszeniem do negocjacji w trybie zamówienia z wolnej ręki, II nagrodą w wysokości 10 tys. zł i 5 tys. zł za trzecie miejsce.

Sąd konkursowy uzasadniając wybór zwycięzcy konkursu zwrócił uwagę, że „w projekcie „Zielony Kwartał” autorka zaproponowała spójną kompozycję urbanistyczną i krajobrazową hortus conclusus (zamkniętego ogrodu) oraz racjonalne ekonomicznie proporcje nowej zabudowy mieszkaniowej, targowiska i terenu zieleni. Nadała przestrzeni byłego targowiska „Flora” właściwą strukturę i skalę małomiejskiego placu poprzez wprowadzenie wolnostojącej zabudowy mieszkalno-usługowej, położonej w niższej części działki oraz zielonych fasad lasów wokół placu. Projekt ma dużą wartość przyrodniczą, łącząc w sobie bioróżnorodne kieszonkowe lasy Miyawakiego, sadzawkę hydrobotaniczną, architekturę dla awifauny oraz wybieg dla psów. Projekt „Zielonego Kwartału” doskonale wpisuje się w urbanistyczną, krajobrazową, społeczną i ekonomiczną strukturę Jeleniej Góry, ma również szansę stać się elementem systemu przyrodniczego miasta i atrakcyjnym terenem śródmiejskim miejscem zamieszkania”.

Recenzując pracę, która zdobyła drugie miejsce oceniający podkreślili „innowacyjną społecznie infrastrukturę uwzględniającą potrzeby uchodźców, nastolatek, młodszych rodziców, flory i fauny, czyli mniejszości których specyficzne potrzeby zazwyczaj są pomijane w projektach przestrzeni miejskich. Doceniono również sposób wykorzystania i retencjonowanie wody deszczowej oraz nowatorskie traktowanie toalet publicznych, placu zabaw i stref relaksu, a także równe traktowanie ze względu na płeć, wiek i sprawność. Zwrócono również uwagę na nowatorską i wielofunkcyjną formę zadaszenia, które łączy funkcję targu, wydarzeń kulturalnych i spotkań sąsiedzkich”.

Sąd Konkursowy uznał, że duża skala zadaszenia nie przystaje do możliwości budżetowych i struktury urbanistycznej Jeleniej Góry.

W projekcie z trzeciego miejsca doceniono „spójność architektoniczną i urbanistyczną projektu „Park Flora”. Radykalna renaturalizacja placu, dobór rodzimych gatunków roślinności w połączeniu z lekkim i niezwykle eleganckim zadaszeniem targowiska jest mocną i wartościową propozycją przestrzenną. Zaproponowany przez autorów budynek centrum innowacji i przedsiębiorczości lokalnej stanowi bardzo interesującą propozycję architektoniczną i społeczną”.

Sąd Konkursowy uznał, że ograniczenie zabudowy śródmiejskiej do funkcji użyteczności publicznej nie wykorzystuje miastotwórczego potencjału miejsca i struktury urbanistycznej Jeleniej Góry.

Rozstrzygnięcie konkursu nie oznacza, że dokładnie tak będzie wyglądał teren po dawnym targowisku, jak zaprojektowała Alicja Maculewicz. Miasto zaproponuje projektantce (w trybie negocjacji) opracowanie ostatecznego projektu i, być może, wskaże jeszcze dodatkowe rozwiązania do uwzględnienia.

Nie oznacza też, że prace nad rewitalizacja dawnej „Flory” rozpoczną się szybko. Samorząd musi znaleźć pieniądze na przedsięwzięcie, które kosztować będzie parę mln zł.

Grafiki ze zwycięskiej pracy „Zielony Kwartał” Alicji Maculewicz