„W wieczystym migotaniu zdarzeń wędrując w czasie nieskończenie
znalazłem się u progu marzeń przed labiryntem przeznaczenia”
Czesław Niemen
Konstruktor, projektant i badacz architektury zabytkowej. Wielce zaangażowany propagator idei ochrony zabytków jako istotnej części dziedzictwa narodowego. Zespołom pałacowo – parkowym przywrócił dawną świetność. Autor wielu projektów przede wszystkim w budowlach rezydencjonalnych oraz wielu publikacji, w tym monografii pałaców w Kliczkowie, Paulinum z Jeleniej Górze i Wojanowie w Kotlinie Jeleniogórskiej. O rezydencjach pałacowych pisał w „Wiadomościach Konserwatorskich” i „Renowacjach Zabytków, w prasie lokalnej i w zbiorowej pracy „Problemy remontowe w budownictwie ogólnym i obiektach zabytkowych”. Współorganizował konferencje poświęcone pałacom i zamkom Kotliny Jeleniogórskiej.
W swoim Curriculum Vitae Piotr Napierała napisał „Absolwent Liceum Ogólnokształcącego we Wrocławiu, Wydziału Budownictwa Politechniki Wrocławskiej oraz Podyplomowego Studium na Wydziale Architektury PW. Pracę przy ochronie i ratowaniu zabytków rozpocząłem w 1983 roku w Przedsiębiorstwie Państwowym Pracownie Konserwacji Zabytków we Wrocławiu. Potem byłem pracownikiem naukowo – dydaktycznym na Wydziale Budownictwa Politechniki Wrocławskiej. Od 1988 roku pracowałem w firmie budowlano – konserwatorskiej Integer S.A., gdzie zajmowałem stanowisko dyrektora generalnego i wiceprezesa zarządu. Od 2007 roku jestem prezesem firmy Castellum”.
– Piotr zafascynował się fenomenem Śląskiego Elizjum, jak w okresie romantycznym nazywano ten niewielki obszar Dolnego Śląska. Dla promocji wymyślił porównanie zabytków Kotliny Jeleniogórskiej do słynnych zamków nad Loarą we Francji. Dar przekonywania, jaki Piotr posiadał , zaowocował wpisaniem jedenastu założeń parkowo – pałacowych na prestiżową listę Pomników Historii. Uroczystość wręczenia dyplomu – tytułu nastąpiła w lutym 2012 roku w Pałacu Prezydenckim w Warszawie. Radość z osiągniętego osobistego sukcesu dopingowała Piotra do kolejnych działań w celu wpisania tego obszaru na listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. Tej sprawie poświęcił ogromną część swojej energii społecznej. Nie zrażał się brakiem powszechnego uznania dla tego wyjątkowego miejsca. Dla podbudowania tych dążeń wymyślił i od 2012 roku współorganizował Festiwal dell Arte. Najpierw tylko w Wojnowie, w następnych latach do udziału skutecznie doprosił właścicieli pałaców w Karpnikach, Łomnicy, Staniszowie i Związek Gmin Karkonoskich w Bukowcu. Z tą ostatnią miejscowością związał się najbardziej. Przeniósł biuro Fundacji Doliny Pałaców i Ogrodów i od 2013 roku rozpoczął rewaloryzację zrujnowanego, częściowo spalanego folwarku oraz ponad stu hektarowego parku. Odrestaurował pawilon parkowy, tzw. herbaciarnię, zrewaloryzował ruiny tzw. opactwa, zrekonstruował „Dom Rybaka” oraz wieżę widokową. Efekty pracy przynosiły Piotrowi widoczną radość i dumę, gdy po parku oprowadzał gości i przyjaciół. Trzy lata temu podczas wernisażu książki „Krajobraz Kulturowy Rejonu Kotliny Jeleniogórskiej” mówił…Mam nadzieję, że pod koniec roku złożymy wniosek, by Dolina wraz z jej przyrodniczym otoczeniem stały się oficjalną polską kandydaturą do UNESCO. Niestety, długa choroba i śmierć 6 lipca 2019 roku we Wrocławiu przerwały te starania – mówi przyjaciel Piotra, Wojciech Kapałczyński.
Przez całe dorosłe życie Piotr Napierała traktował swój zawód jak służbę społeczną, stąd zaangażowanie w tworzenie stowarzyszeń i fundacji, które popularyzowały ochronę zabytków. W latach 2002 – 2011 pełnił funkcję prezesa Śląskiego Oddziału Stowarzyszenia Konserwatorów Zabytków, w latach 2008 – 2018 wiceprezesa Zarządu Głównego oraz prezesa Fundacji Doliny Pałaców i Ogrodów. Firma Castellum i Fundacja prowadziły aktywną na niespotykaną na Dolnym Śląsku działalność edukacyjną i popularyzatorską. Wydawana przez Fundację seria wydawnicza poświęcona historii i zabytkom z powiatu jeleniogórskiego miała zadanie „lepiej poznać i z rozumieć to niezwykłe dziedzictwo, które już w minionych wiekach doceniali podróżnicy z całej Europy”.
– Moja znajomość z Piotrem, wizjonerem z charyzmą, który w miarę możliwości swoją wielką wizję renowacji zabytków realizował, trwała 40 lat – wspomina wiceprezes Fundacji Dolina Pałaców i Ogrodów Kotliny Jeleniogórskiej, Grażyna Kolarzyk. – Kochał to, co robił, to była Jego pasja. Niezwykły człowiek, życzliwy i przyjacielski, przez bliskich nazywany mentorem. Posiadał rozległą wiedzę i intuicję, która pomagała Mu w rzetelnym, i z pasją do ostatnich dni, wykonywaniu pracy zawodowej i społecznej. Piotr był lubianym towarzyszem spotkań, imponował umiejętnością barwnego opowiadania. Fascynowały Go rzeźby i malarstwo śląskie, kolekcjonował obrazy. Piotr został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, brązowym i srebrnym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” i wyróżniony tytułem „Ambasadora Regionu Karkonoskiego.
– Walory Kotliny Jeleniogórskiej zafascynowały Piotra podczas międzynarodowej wystawy w językach: polskim i niemieckim we Wrocławiu „Dolina Pałaców i Ogrodów – nasze wspólne dziedzictwo”. Na trzystu metrach kwadratowych w Muzeum Architektury zaprezentowano oryginalne eksponaty z niezwykłych i nieznanych miejsc Kotliny, został wydany gruby katalog. Nasza wystawa i wcześniejsze sympozja (na jednym z nich miał wykład), zachęciły Piotra i grupę inwestorów do rozpoczęcia renowacji i ratowania pałacu w Wojanowie, a także do założenia Fundacji Dolina Pałaców i Ogrodów. Tę nazwę wymyśliła moja przyjaciółka, historyk sztuki z Berlina. Piotra cieszył duży poziom zainteresowania Fundacją i Doliną w mediach zagranicznych. Filmy dokumentalne kręcili reporterzy ze Szwajcarii, Francji, Niemiec, Austrii, Anglii, Włoch i Japonii. Przesympatyczny, uczciwy, przekonujący Piotr potrafił różne osoby zafascynować i zachęcić do inwestowania i powstania aury pozytywnego myślenia. Dolina Pałaców i Ogrodów stała się słynna w Polsce i za granicą. To był Jego sukces. Piotr miał tak wiele energii i pomysłów, potrafił rozwiązać różne problemy. Mówiliśmy o nich podczas spotkań i dyskusji przy kawie i winku. Bardzo dobrze czułam się w Jego towarzystwie, miał niesamowite poczucie humoru. Takiej charyzmatycznej osoby i lidera będzie nam bardzo brakować – zapewnia właścicielka Pałacu Łomnica, prezes zarządu Fundacji Rozwoju Krajobrazu Kulturowego, Elisabeth von Kuster.
– Nie sposób wymienić wszystkich Jego dokonań – mówi Tomasz Wrocławski. – Piotr posiadał umiejętność prowadzenia dialogu z konserwatorami i inwestorami stanowiącymi podstawowe ogniwo w ochronie dóbr kultury i wielki talent organizacyjny. Efektem tej udanej współpracy były liczne realizacje konserwatorskie. Są to zarówno najcenniejsze polskie zabytki, ale także poza granicą kraju. Obszarem szczególnej aktywności Castellum pozostał jednak Dolny Śląsk i tutaj znajduje się najwięcej realizacji. Wymienię te z obszaru działania Delegatury Wojewódzkiego Urzędu Ochrony zabytków w Jeleniej Górze. Przede wszystkim renowacja zespołu Opactwa Cystersów wraz z Bazyliką pw. Wniebowstąpienia NMP w Krzeszowie i w Jeleniej Górze, kościoły w Wojanowie i Jeleniej Górze, zamek we Wleniu, mury obronne w Gryfowie Śląskim, ratusz i teatr w Jeleniej Górze, młyn wodny w Karpnikach i willa w Szklarskiej Porębie.
„Ś.P. Piotr Napierała zostawił liczne, trwałe ślady swojej działalności na rzecz ochrony obiektów zabytkowych na Dolnym Śląsku, w szczególności w Kotlinie Jeleniogórskiej. Dziełem Piotra jest pomnik historii Dolina Pałaców i Ogrodów. Z najgłębszym smutkiem i żalem przyjęłam wiadomość i Jego śmierci. Odszedł niezwykły, wspaniały człowiek. Wielki żal!. Cześć Jego Pamięci!” – napisała w nekrologu jeleniogórska posłanka na Sejm RP Zofia Czernow.
– Dwa dni przed odejściem Piotr zadzwonił do mnie z troska o losy naszej książki o rezydencjach ukochanej Kotliny Jeleniogórskiej. Osobiście straciłem Przyjaciela, a Kotlina wybitnego lidera w ochronie jej zabytków – podkreśla Wojciech Kapałczyński.
Na cmentarzu na wrocławskim Sępólnie tłumy pożegnały wybitnego człowieka, intelektualistę, współczesnego patriotę w najlepszym tego słowa znaczeniu i przyjaciela zabytków. Pozostaną piękne wspomnienia i pustka, którą trudno będzie wypełnić.
Henryk Stobiecki
