Grupa cwaniaków grasuje na cieplickiej giełdzie

Od kilku miesięcy niemal w każdą niedzielę na giełdzie w Cieplicach pojawia się grupa cwaniaków namawiających klientów giełdy do udziału w grze, w której właściwie nie ma szans na wygraną. W ciągu kilkudziesięciu minut naiwni uczestnicy przegrali ponad 2 tys. zł

Gra bez szans na wygraną

Oszukańcza gra jest znana od bardzo dawna w różnych wersjach. Wykorzystywane są trzy karty, trzy lusterka, trzy kubki, a w wydaniu cieplickim – cukierki. Nazwa gry zwykle charakteryzuje używane akcesoria, ale jest określenie bardziej ogólne – benkle. Pochodzi bodajże z warszawskiego Bazaru Różyckiego, gdzie w latach 70., 80. i na początku 90. grający w nią ludzie tracili fortuny. W praskim slangu benkel to kubeł. Stawiany do góry dnem pełnił rolę stolika, na którym prowadzono grę. W razie zagrożenia ze strony milicjantów wystarczyło go kopnąć, usuwając w ten sposób dowody.

Na kuble prowadzący grę – niezbyt szybko, gdy celem jest zwabienie naiwnego klienta, i błyskawicznie, gdy chodziło o pozbawienie go pieniędzy – przekłada karty albo kubki pod którymi znajduje się kulka. Żeby wygrać, trzeba wskazać jedną z trzech, właściwą kartę lub kubek, pod którym znajduje się kuleczka.

W drugim etapie gry prowadzący przekłada karty i kubeczki naprawdę szybko. Jednak nie aż tak szybko, żeby uczestnik nie zauważył, gdzie jest właściwa karta lub kulka. Tylko dlatego, że jest pewny trafienia, wkłada pieniądze do puli. Ale szans na wygraną nie ma żadnych (chyba, że organizator gry chce mu dać wygrać, licząc na podniesienie stawki w następnym rozdaniu). Gra nie ma bowiem charakteru hazardowej (gdy o wygranej decyduje los), ale jest oszustwem. Prowadzący grę – już po fazie przekładania kubków (kart, lusterek), gdy graczowi wydaje się, że wie, którą kartę wskazać – wykonuje dodatkowy ruch, przekładając kulkę pod inny kubek lub zmieniając położenie kart.

Kilka lat temu policja z Zachodniopomorskiego (benklarze opanowali tamtejsze kurorty) poprosiła iluzjonistę, aby ocenił przebieg gry. Krzysztof Markiewicz, biegły w dziedzinie sztuk iluzjonistycznych ocenił, że gracz nie miał najmniejszej szansy na wygraną. W tamtym przypadku prowadzący przy pomocy palców, serdecznego i małego, wyłuskiwał kulkę spod jednego pudełka, żeby w odpowiednim czasie wsunąć ją pod drugie.

Ciepliccy benklarze

Benklarze z warszawskiego bazaru Różyckiego albo poznańskiego Łazarza byli mistrzami w swoim fachu. Wprawdzie byli oszustami, ale sprawność, z jaką prowadzili grę i stosowane techniki manipulacji mogły wzbudzać podziw. Nie da się tego powiedzieć o benklarzach, którzy pojawiają się w Cieplicach. Ich gra jest raczej toporna.

Pojawia się ich około 10. Za benkel robi skrzynka przykryta kawałkiem dywanu. Tutaj gra się w cukierki. Wciągnięta do gry osoba ma odgadnąć, ile cukierków jest pod kartonikiem. Prowadzący grę nawet nie próbuje jej utrudniać. Miesza cukierkami na tyle wolno, że właściwie każdy widzi, ile jest ich ukrytych. Prościutki jest też trik zachęcający do udziału w grze. Prowadzący zachęca do typowania bez pieniędzy. Osoba, która da się skusić, oczywiście typuje trafnie. Tyle, że aby faktycznie wygrać dwukrotność postawionej kwoty, musi wręczyć prowadzącemu banknot. A to już nie ma prawa się udać, bo pod kartonik trafia dodatkowy cukierek.

Prowadzący nie jest sam. W niedzielę, gdy go obserwowaliśmy, w grze pomagały mu jeszcze cztery osoby. Młody, ugrzeczniony („przepraszam, czy już mogę obstawić”) mężczyzna, duży, przyjacielski facet („zagrajmy razem za moje pieniądze”) jeszcze jeden starszy mężczyzna i kobieta w średnim wieku. Ich zadaniem jest pokazać, jak łatwo się wygrywa, w razie potrzeby odwrócić uwagę grających i generalnie wprowadzać chaos.

Wydawać by się mogło, iż szwindel jest już tak znany, że nikt się nie da nabrać. Rzeczywistość jest zgoła odmienna. Mija niewiele więcej niż pół godziny i 300 zł przegrywa kobieta z dzieckiem, 200 zł – dwudziestoparoletni chłopak a kolejne 200 kobieta wyglądająca na straganiarkę. Potem benklarze znikają dosłownie w ułamku sekundy, rozchodzą się każdy w inną stronę. To któraś z kilku rozstawionych na bazarze czujek ostrzegła o jakimś niebezpieczeństwie (np. policyjnym patrolu).

Wracają po mniej więcej godzinie. I szybko w ich sidła wpada małżeństwo, zostawiające w ręku prowadzącego 500 zł. A potem przychodzi prawdopodobnie strzał dnia. Do gry wciągnięta zostaje kobieta, która przegrywa w kolejnych turach 100 i 200 zł. Prowadzący widzi, że kobieta chce się odegrać, i nie odpuszcza. Nachalnie namawia, żeby kobieta obstawiła 600 zł. Przecież wie, ile jest cukierków pod tekturką. Odbije sobie obie przegrane i będzie trzy stówki do przodu. Wysokość kwoty chyba robi wrażenie na postronnych obserwatorach. Dwie osoby przekonują kobietę, żeby sobie odpuściła. Przegrać trzysta złotych to nie to samo, co 900. Kobieta nie słucha. W pięć minut traci 900…

Rozmawiamy ze sprzedawcami prowadzącymi po sąsiedzku stoiska. Zgodnie przyznają, że grupa działa od wielu miesięcy, nie jest przez nikogo niepokojona i w każdą niedzielę naciąga naiwnych w sumie na kilka tysięcy złotych.

Czas z tym skończyć

Odkąd tylko benklarze pojawili się w Cieplicach, życie stara się im utrudnić jeleniogórzanin. Prosił, by nie podawać żadnych danych, także imienia. Na giełdzie pojawia się we wszystkie niedziele, kiedy tylko może. Nachalnie obserwuje grę, zniechęca potencjalne ofiary, głośno informuje, że rzekomi gracze to podstawione osoby. Wcześniej nie spotykał się z agresją fizyczną, choć grożono mu i wyzywano. To się zmieniło, kiedy próbował nagrywać grę. Mówi, że dostał w głowę, aż upadł.

– Przeszkadzam im nie ze złości, że kiedyś u nich przegrałem – wyjaśnia swoje motywy. – Po prostu nie mogę patrzeć, jak naciągane są Bogu ducha winne osoby; nie mogę znieść, że banda oszustów w biały dzień bezkarnie okrada ludzi i nikt z tym nic nie robi.

Mężczyzna od pół roku zgłasza też sprawę na policji. Postawa stróżów prawa również doprowadza go do pasji.

– Najpierw zupełnie zniechęcano mnie do złożenia zawiadomienia. Policjanci twierdzili, że nic nie da się z tym zrobić. Byłem uparty i złożyłem ustne zawiadomienie, ale nie widziałem, żeby na giełdzie mundurowi podjęli jakieś działania. Pojawiają się normalne patrole w mundurach, które z daleka widać. Oczywiście benklarze od razu w takich sytuacjach na parę chwil znikają, a potem dalej naciągają naiwnych. Po prostu kpią sobie z prawa. Ostatnio złożyłem kolejne zawiadomienia, pisemne i do protokołu, ale wątpię, by coś to pomogło. Policja po prostu olewa ten problem. Złożyłem też zawiadomienie o ataku na mnie. Może chociaż w tej sprawie ruszą d…!

Edyta Bagrowska, oficer prasowy jeleniogórskiej policji zapewnia, że policja prowadzi postępowania zarówno z zawiadomienia o fizycznym ataku na zgłaszającego, jak i wobec organizatorów gry, pod kątem organizowania gier hazardowych bez wymaganego zezwolenia. Pani rzecznik zapewnia, że policja wcale nie lekceważy tej drugiej sprawy, a mundurowe patrole (które rutynowo pojawiają się na cieplickiej giełdzie) to nie wszystko, co w tej sprawie jest robione.

Tyle, że organizowanie gier hazardowych bez zezwolenia to tylko wykroczenie. Wprawdzie zagrożone grzywną do 5 tys. zł, ale zwykle organizator gry musi zapłacić ok. 1000 zł. Przecież to dla tych ludzi żadna dolegliwość….

Pytamy Edytę Bagrowską, dlaczego postępowanie prowadzone jest w sprawie wykroczeniowej, a nie o oszustwo. Odpowiada, że taką kwalifikację przyjęto, bo taka jest praktyka z innych miejsc w Polsce. Sądy z reguły nie uznają, że w przypadku gier w trzy kubki (karty, lusterka, cukierki) dochodzi do oszustwa.

Dla benklarzy taka kara to żadna dolegliwość.

A może po prostu policja zbyt powierzchownie podchodzi do sprawy i nie gromadzi porządnie materiału dowodowego?

To tym bardziej irytujące, że policjanci wiedzą, iż chodzi o oszustwo. W wielu miejscach w Polsce (Zakopane, miejscowości nadmorskie) pojawiały się i pojawiają plakaty autoryzowane przez policję.

„Niestety, w niektórych rejonach miasta można natknąć się na osoby urządzające grę w tzw. „trzy kubki”. Pod żadnym pozorem nie pozwól się sprowokować do wzięcia udziału w grze! Nie masz szans na wygraną ! Przystępując do gry, stracisz pieniądze! Osoby wygrywające, ostentacyjnie cieszące się z wygranej, współpracują z urządzającymi ten proceder po to, aby zachęcić potencjalnych graczy” – to fragment policyjnego plakatu z Zakopanego. Czyli jednak funkcjonariusze wiedzą, że nie chodzi o grę hazardową, ale o oszustwo. Zamiast więc ostrzegać, niech skutecznie wyeliminują naciągaczy. Także w Cieplicach.

(mal)